ศาลาขงเบ้ง (115)

ความต่างอย่างหนึ่งที่กรุงเทพฯ ไม่เหมือนอยุธยาก็คือ ในสังคมของคนชั้นปกครองมีการเกี่ยวข้องกับการแต่งงานกับคนจีนหลายรุ่นหลายเหล่า จนมีการนิยมในวัฒนธรรมจีนเป็นอย่างมาก ซึ่งสะท้อนให้เห็นได้จากการมีศิลปะจีนเข้ามาผสมผสานทั้งในด้านศิลปะสถาปัตยกรรม รวมทั้งการแปลประวัติศาสตร์และวรรณกรรมจีนมาเป็นภาษาไทยให้คนได้อ่านได้เรียนรู้ โดยเฉพาะเรื่องสามก๊กนั้น นับเป็นวรรณคดีที่เกิดจากการแปลที่สำคัญเรื่องหนึ่ง ทำให้บุคคลสำคัญในเรื่องกลายเป็นผู้นำทางวัฒนธรรมในสังคมไทย เช่น กวนอูและขงเบ้ง เป็นต้น โดยเฉพาะขงเบ้งนั้น นับเนื่องเป็นผู้นำ ทางปัญญาที่เป็นที่เล่าขานของคนทั่วไปมาหลายยุคหลายสมัยจนปัจจุบัน