พิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม

พิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม เป็นหนึ่งในแหล่งท่องเที่ยวในโครงการ “มุมมองใหม่เมืองไทย” หรือ “Unseen in Thailand” ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ซึ่งได้กล่าวถึงพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมว่า “จินตนาการที่ริมขอบฟ้า สูงตระหง่านดั่งภูเขาที่บรรจงสลักเสลา จากวัสดุเดียวคือ ไม้ ตั้งแต่ปลายฐานจนถึงปลายฟ้า ยิ่งใหญ่ดุจภูผาไม้เช่นนี้ ใครจะเชื่อว่า ช่างฝีมือไทย ไม่ใช้ตะปูตอกสักดอกเดียว” พิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม มีประติมากรรมไม้แกะสลักที่วิจิตรพิสดารอยู่แทบทุกจุดของปราสาท

สัมผัสคุณธรรมที่สำแดงตนบนงานไม้แกะสลัก สูงสุดเสียดฟ้า วิจิตรงดงามดังเทพนฤมิต
พิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม ตั้งอยู่ที่แหลมราชเวช อ่าววงพระจันทร์ ตำบลนาเกลือ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ในเนื้อที่ประมาณ 80ไร่ ได้รับรางวัลประเภทรายการแหล่งท่องเที่ยวดีเด่น จากอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย ประจำปี พ.ศ. 2551 พิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม เป็นอาคารที่สร้างด้วยไม้แกะสลักทั้งหลังเป็นทรงไทยจตุรมุข ด้านล่างของฐานเป็นลักษณะฐานสิงห์ ห้องโถงและหน้าต่างเปิดให้ลมและแสงสว่างเข้าออกทั้ง 4 ด้าน ศิลปะตบแต่งปราสาทเป็นศิลปะแนวความคิดสมัยใหม่ที่ผสมผสานกันตั้งแต่อยุธยาตอนต้นจนถึงศิลปะรัตนโกสินทร์ หลังคาซ้อนลดหลั่นกันสี่ด้าน ยอดเป็นสัญลักษณ์พระปรางค์ ยอดสูงทั้งสี่ด้านมีรูปแกะสลักลอยตัวสัญลักษณ์ของเทพยืนบนยอดทั้ง 4 ทิศ

ก่อนถึงพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม จะมีจุดชมวิวที่สามารถมองเห็นพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมทั้งหลังที่มีพื้นหลังเป็นวิวทะเล ส่วนบริเวณรอบพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมจะมีสวนหย่อม โรงแกะสลัก และร้านขายของที่ระลึก การเยี่ยมชมภายในพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมจะมีหมวกนิรภัยให้สวมเพื่อความปลอดภัย เนื่องจากพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมมีการจัดสร้างและซ่อมแซมอยู่โดยตลอด อาจมีชิ้นส่วนการก่อสร้างตกใส่ นอกจากนี้ยังมีมัคคุเทศน์คอยให้ข้อมูลอธิบายเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมประมาณ 20 นาที จากนั้นนักท่องเที่ยวสามารถเที่ยวชม และถ่ายภาพได้ตามอัธยาศัย

ตัวอาคารหลักมีขนาดความสูง 105 เมตร กว้างยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ 100 เมตร และทิศตะวันออกจรดทิศตะวันตก 100 เมตร พื้นที่ในปราสาท 2,115 ตารางเมตร ภายในปราสาทมีประติมากรรมไม้แกะสลักที่วิจิตรพิสดารอยู่แทบทุกจุด และใจกลางพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรม เป็นห้องโถงใหญ่มีบุษบกทรงสถูปไม้แกะสลักสง่างาม สื่อถึงสัญลักษณ์แห่งการหลุดพ้นจากโลกี

ไม้ที่นำมาใช้ในการสร้าง ได้แก่ ไม้แดง ไม้ตะเคียน ไม้พันชาด ไม้เคียมคะนอง และไม้สักทอง ซึ่งล้วนเป็นไม้เนื้อแข็งที่สามารถรองรับน้ำหนักได้เป็นพันตัน เป็นไม้ที่ได้มาจากสัมปทานประเทศเพื่อนบ้าน เสาเอกเป็นไม้ตะเคียนทองอายุ 600 ปี การเข้าไม้ของพิพิธภัณฑ์ปราสาทสัจธรรมใช้การยึดต่อไม้แบบโบราณในการเข้าเดือยตอกสลัก เข้าลิ่ม เข้าหางเหยี่ยวโดยไม่มีการใช้ตะปู

ห้องโถงด้านทิศตะวันออก พ่อและแม่ เเสดงถึงความกตัญญูรู้คุณ สื่อถึงประติมากรรมแกะสลักลอยตัวเป็นรูปพ่อแม่ ผู้ก่อกำเนิดให้ชีวิตด้วยความรัก ความเมตตา ห่วงใยต่อบุตรและธิดา ความรักของพ่อแม่ยิ่งใหญ่และใสสะอาดบริสุทธิ์ เพราะมีแต่ให้ไม่หวังผล ความรักเมตตาของพ่อแม่จึงยิ่งใหญ่กว่าท้องฟ้าและผืนมหาสมุทร ดังนั้นความสัมพันธ์ของความเป็นมนุษย์ คือ ความมหัศจรรย์ของจิตวิญญาณ สามารถสั่งสอนถ่ายทอดการเรียนรู้ที่จะมีชีวิตได้ด้วยการมีความรัก ความเคารพ ความกตัญญูตอบแทนคุณ ต่อผู้มีอุปการะมากด้วยความดี ความซื่อสัตย์ เพราะฉะนั้นความเป็นมนุษย์จึงแตกต่างจากสิ่งมีชีวิตอื่นๆ บนโลกนี้อย่างมากมาย

ห้องโถงด้านทิศตะวันตก ฟ้า ดิน ธาตุ 4 ภาพจำหลักที่แสดงถึงเรื่องราวการก่อกำเนิดของโลกที่ประกอบขึ้นด้วยมหาภูตะรูป หรือ ธาตุทั้ง 4 เริ่มตั้งแต่ปฐมกาล “ฟ้า” หรือจักรวาล สื่อถึงธาตุลมและธาตุไฟในจักรวาล และ “ดิน” สื่อถึงธาตุน้ำและธาตุดิน เป็นสถานที่ที่เป็นแหล่งก่อกำเนิดของทุกสรรพสิ่ง เรียกว่าสังขารโลก อันไม่เที่ยงเป็นทุกข์ ไม่มีตัวตนแน่นอนและยังเป็นสิ่งสมมุติขึ้น

ห้องโถงด้านทิศเหนือ การพัฒนาสังคมและจิตวิญญาณสื่อถึงประติมากรรมและจำหลักความเชื่อของลัทธิเต๋า-ขงจื๊อ ที่แสดงถึงความมีคุณธรรมสูงส่งของพระโพธิสัตว์ในลัทธิพุทธมหายาน มนุษย์แม้ว่าจะมีชาติกำเนิดที่แตกต่างกัน แต่ถ้ามุ่งมั่นเป็นคนดีก็สามารถหลุดพ้นบ่วงกรรม โดยปลดปล่อยตัวจากสิ่งสมมุติและกิเลส ตัณหา อุปทาน แล้วเรียนรู้การเสียสละ การแบ่งปันกันด้วยความรักซึ่งกันและกัน มนุษย์นั้นสามารถหลุดพ้นจากบ่วงแห่งกรรมได้เช่นกัน (หรือแก้ไขในพฤติกรรมไม่ดี โดยการประกอบบุญกุศลอันเป็นมงคล) ในด้านนี้บ่งบอกปรัชญาชาวพุทธลัทธิมหายาน ว่าศาสนาพุทธเป็นเหมือนยานพาหนะลำใหญ่ที่จะพาผู้คนข้ามพ้นวัฎจักรสงสาร การเวียน ว่าย ตาย เกิด ถึงแม้จะมีชาติกำเนิดต่างกันก็สามารถหลุดพ้นจากกรรมได้ด้วยการทำความดี

ห้องโถงด้านทิศใต้ ดวงดาว-พระอาทิตย์-พระจันทร์ ภาพจำหลักแสดงถึงพระอาทิตย์ พระจันทร์ และประติมากรรมลอยตัวรูปเทพเจ้าประจำดาวนพพระเคราะห์ที่โคจรอยู่บนฟากฟ้า ดวงดาวเหล่านี้มีอิทธิพลต่อสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิต ส่งผลต่อสรรพสิ่ง ทำให้เกิดการวิวัฒนาการและพฤติกรรมต่างๆ บนโลก เกิดความแตกต่างระหว่างสัตว์โลกกับมนุษย์ โดยความเป็นมนุษย์นั้นมีมโนธรรมสำนึก สามารถพัฒนาการชาติพันธุของตนเองและรู้จักแบ่งแยกผิดชอบชั่วดีได้ ยังเกื้อคุณประโยชน์ต่อโลกสืบไป เทวดาที่แสดงคุณอำนาจแก่มนุษย์และสังคมของมนุษย์เป็นประจำ คือ เทวดาประจำดาวพระเคราะห์ คติอันเก่าแก่ของดาวนพเคราะห์ที่มีต่อชีวิตมนุษย์

ห้องโถงกลาง มหาบุษบก การหลุดพ้นซุ้มประตูไม้แกะสลักประตูใหญ่ทั้ง 4 ด้าน สัญลักษณ์ทางเข้าสู่จักรวาลหรือความหมายของอริยะสัจ4 ที่เป็นหัวใจในหลักคำสั่งสอนแห่งพุทธศาสนา และมหาบุษบกวิมานเป็นสัญลักษณ์สื่อความว่างเปล่าแห่งจักรวาลหรือนิพพาน เป็นดั่งศูนย์กลางในจักรวาล คือ สัจธรรมเที่ยงแท้ตั้งแต่ปฐมกาลจนถึงจุดจบของโลกแห่งตัวตน