ประตูเมือง (3)

ประตูเมืองทางเข้าเมืองโบราณเป็นประตูที่ได้แบบอย่างมาจากซุ้มประตูล้อมพระปรางค์ของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง เมืองสวรรคโลก สร้างขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ เป็นประตูที่ยังคงแบบสมบูรณ์และเก่าแก่ที่สุดที่มีอยู่ในประเทศไทย มีความเชื่อกันมาแต่โบราณว่าเป็นประตูชัยที่ลอดเข้าสู่สวัสดิมงคล ก่อด้วยศิลาแลงเป็นแบบโดรณหรือแบบซุ้มประตูค่ายสารทิศ มีเสาระเนียดปักเป็นแนวกำแพงก่อด้วยแลงเช่นกัน

ตัวโดรณก่อเป็นเสากลม มีทับหลังเป็นซุ้มประตู ยอดซุ้มปรางค์หุ้มด้วยปูนปั้นทำเป็นรูปพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรสี่พักตร์ อันหมายถึงพระพุทธคุณที่เผยแผ่ไป ทั่วทุกสารทิศ ที่มุมด้านข้างเป็นจั่วแหลม จากลักษณะของประตูที่แปลกไม่เหมือนศิลปะใด ๆ นี้ ผู้สร้างซุ้มประตูล้อมพระปรางค์คงจะได้แบบมาจากประตูที่ล้อมรอบสถูปสาญจีในประเทศอินเดีย สมัยพุทธศตวรรษที่ ๓ ซึ่งเป็นประตูที่เก่าแก่ที่สุดทางพุทธศาสนา